CONDITIEHERSTEL VAN DE OOIEN

Body condition score
De conditie score beoordeel je bij schapen op de lendewervels. Dit is het gebied tussen de laatste rib en de heupbenen. Het gaat hier echt om een ‘hands on’ beoordeling: alleen kijken is onvoldoende. Bij rassen die weinig bespiering hebben kan ook de dikte van de huidplooi op het borstbeen meegenomen worden in de beoordeling.
Als de dwarsuitsteeksels van de lendewervels heel duidelijk en scherp voelbaar zijn dan is er sprake van een lage conditie, zijn deze helemaal niet te voelen dan is het dier zeer ruim in conditie. Hoe meer ruimte er tussen de dwarsuitsteeksels te voelen is, des te lager de score uitvalt. Normaal gesproken wordt er gescoord volgens een score tussen 1 (zeer laag) en 5 (overmatig). De laatste jaren is er veel onderzoek gedaan naar de ideale conditiescore in het dekseizoen en het effect daarvan op de productie van de ooien. Dit blijkt hoger te liggen dan eerder gedacht: tussen de 3,5 en 4.

Een punt extra conditie zorgt voor 0,1 extra lam bij spenen
Uit onderzoek van Teagasc in Ierland volgt dat elke punt extra conditie op het moment van dekken zorgt voor 0,1 levend lam extra per ooi op het moment van spenen.  Flushen (het in een groeiende conditie brengen van de ooi voor het dekseizoen) geeft het meeste effect bij ooien tussen een conditiescore 2 en 3. Onder Nederlandse omstandigheden heeft flushen daarom vaak weinig effect, omdat door voldoende grasgroei de meeste ooien al op 3 zitten vlak voor het dekseizoen. Dat kan dit jaar anders zijn. Omdat een ooi veel meer voer nodig heeft om in conditie te groeien dan om in conditie gelijk te blijven, is het bij een gebrek aan voer verstandig om een selectie te maken: ooien die al op een conditie van 3,5 of hoger zitten kunnen schraler gehouden worden. De groep tussen 2,5 en 3,5 kan op een mooiere weide gebracht worden of er kan voor gekozen worden om deze 200-400 gram krachtvoer per dag bij te voeren om ze in de gewenste conditie te krijgen. Kies voor een energierijke brok, het eiwitgehalte is minder belangrijk. Door de dieren te splitsen voorkom je dat dieren die het niet nodig hebben duur krachtvoer opvreten.

Selectie van dieren
Ooien die op dit moment nog onder een conditiescore van 2,5 zitten kunnen – wanneer het voeraanbod beperkt is – het beste uitgeselecteerd worden. Dit kunnen bijvoorbeeld ooien zijn die een matig gebit hebben, ziek zijn geweest of niet goed op conditie komen omdat ze gevoeliger zijn voor worminfecties. Ook oudere ooien dragen immers wormen bij zich. Hoewel ze er vaak niet klinisch ziek van zijn kan een matige weerstand tegen wormen er wel voor zorgen dat ze minder goed in staat zijn om hun conditie te behouden.
Uitselecteren betekent niet dat ze direct afgevoerd moeten worden: ze kunnen ook nog een tijdje schraal gehouden worden totdat er in de herfst weer voldoende gras beschikbaar is om nog wat vlees aan te zetten. Laat deze ooien echter niet meer toe tot de ram. De conditiescore tijdens het dekken is namelijk niet alleen al voorspellend voor de uiteindelijke worpgrootte, maar ook voor de melkproductie (en daarmee de groei van de lammeren) na het aflammeren.

Mineralenvoorziening
Om te kunnen groeien in conditie is een goede mineralenvoorziening cruciaal. Vitamine B12 (dat in de pens wordt gemaakt vanuit Kobalt) is uiterst belangrijk voor de energiehuishouding. Voor de ontwikkeling en de kwaliteit van de eicellen is ook selenium en jodium van belang. Omdat de meeste gronden in Nederland laag zitten in kobalt en selenium is een extra aanvulling noodzakelijk. Met een mineralenbolus dek je deze behoefte goed af, een mineralenemmer is ook een optie.

Conditiescore bij rammen
Een hoge conditiescore bij rammen (>4) is nadelig voor de spermakwaliteit. Een deel van de vetopslag vindt namelijk plaats in de balzak. Hoe vetter het dier is, des te warmer te testikels ingepakt zijn. In combinatie met zeer warme dagen in de zomer kunnen de testikels dan als het ware ‘gaan koken’ met een desastreus effect op de spermakwaliteit. Het effect daarvan kan zo’n 2 maanden aanhouden. Bij rammen in een normalere conditie is die kans veel kleiner, omdat de temperatuur van de testikels daar veel beter gereguleerd kan worden. Net als bij ooien is een goede mineralenvoorziening ook bij rammen van belang voor de vruchtbaarheid (spermakwaliteit): vergeet deze dieren dan ook niet bij de supplementatie.